De molen

De Vrouwbuurtstermolen is een oude korenmolen uit ca.1850, waarvan de kap en de romp met riet zijn gedekt. De molen is prachtig gelegen aan de Ouwe Rij,onderdeel van de bekende 11-steden route in het noorden van Friesland.
Eigenaar is Stichting “ de Vrouwbuurtstermolen”. De Stichting heeft tot doel de molen draaiende en in goede staat te houden.
Bij gunstige weersomstandigheden wordt de molen iedere zaterdagmiddag in bedrijf gesteld door onze twee vrijwillige molenaars en is de molen open voor publiek. Er wordt meel gemalen van lokaal verbouwde tarwe, waar heerlijk pannenkoekenmeel (bildts: struufmeel) van wordt gemaakt en wat verkrijgbaar is in de molen.
Sinds 2010 is de molen ook beschikbaar als trouwlocatie van de gemeente Het Bildt. Hierbij wordt samengewerkt met het naastgelegen restaurant De Molen. Sindsdien zijn er al heel wat huwelijken voltrokken op deze mooie en bijzondere locatie.

 

Beschrijving van de molen

 

De korenmolen van Vrouwbuurtstermolen is een achtkante bovenkruier met stelling.
De kap en romp zijn met riet gedekt.
De molen is gebouwd op een vierkante houten gepotdekselde onderbouw.
Het staartwerk bestaat uit hout met een kruirad.
Het wiekenkruis heeft stalen roeden en is oudhollands opgehekt.
De wieken hebben een vlucht van 20,54 meter.
Hoogte van de stelling: 4,90 m.
Hoogte van de kap: 16,82 m.

Overige gegevens:

• Kruiwerk: neutenkruiwerk met 16 neuten;kruihaspel
• Vang : vlaamse vang; vangbalk met duim; vangstok
• Inrichting: 16der kunststenen; pletmachine; buil; kammenluiwerk
• Overbrengingen:
  – Bovenwiel 56 kammen
  – Bovenbonkelaar 29 kammen; steek 9,2 cm.
  – Spoorwiel 88 kammen
  – Steenschijflopen 25 staven; steek 11,0 cm.
  – Overbrengingsverhouding 1: 6,78

Historie

Voor het eerst is er sprake van een molen op deze plaats in 1555. Dan wordt melding gemaakt van een molen in de Rentmeesters-Bildtrekening. Hierin werden belastingkwesties behandeld. Hieruit valt ook op te maken dat Wybe Pietersz. één van de eerste molenaars moet zijn geweest. Door de eeuwen heen heeft de molen verscheidene eigenaren gehad. Over de molen zelf is echter weinig bekend. Wel is duidelijk dat er eerst een voorganger van de huidige molen op dezelfde plaats stond. Begin vorige eeuw was de molen in verval geraakt. In 1954 raakt hij buiten bedrijf. De molen staat er dan niet al te florissant bij met een stel duidelijk te korte roeden met Dekkerwieken. De vlucht bedroeg toen slechts 19 meter, wel een meter te kort. De molen en het bijbehorende café worden in datzelfde jaar voor 29.990 gulden verkocht aan Jacob Halma van Oude Leije.
Op 3 augustus 1962 is de Stichting de Vrouwbuurtstermolen opgericht met als doel de restauratie en instandhouding van de molen.
Tussen 1963 en 1967 volgde een periode van restauratie waarbij de kap werd gerestaureerd en nieuwe roeden werden gestoken. Vanaf die tijd is de molen regelmatig weer in bedrijf door vrijwillige molenaars.
In 2007-2008 heeft er wederom een grote restauratie plaatsgevonden waarbij nieuwe molenstenen zijn aangebracht, het rietdek is vernieuwd, de stelling is opgeknapt en een sprinklerinstallatie is geïnstalleerd.
In het voorjaar van 2013 is het houtwerk opnieuw in de verf gezet en zijn er 4 nieuwe molenzeilen aangeschaft. Zo staat de molen er nu prachtig bij. In het kader van de openstelling van de noordelijke 11-stedenroute voor boten is ook de walbeschoeiing aangepakt en is er een prachtige aanlegsteiger bijgekomen.
Als er voldoende wind is, is de molen nu iedere zaterdagmiddag in bedrijf en wordt er plaatselijk verbouwde tarwe gemalen waarvan pannenkoekmeel wordt gemaakt, het beroemde Froubuurtster struufmeel.

Schaatsgeschiedenis

De plaats van de Vrouwbuurtstermolen speelt een belangrijke rol in de geschiedenis van de 11-steden schaatstocht. De molen ligt halverwege het zware traject Franeker – Dokkum.
In 1956 kwam hier het zgn. “pact van Vrouwbuurtstermolen” tot stand.
Een afspraak tussen de vijf latere winnaars van de tocht van 14 februari 1956 om niet verder te strijden, maar gezamenlijk over de finish te gaan.
Jeen Nauta, Jan van der Hoorn, Aad de Koning, Maus Wijnhout en Anton Verhoeven gingen inderdaad volgens afspraak tegelijk over de eindstreep.
Het bestuur van de vereniging “De Friesche Elf Steden” reikte toen geen prijzen uit.
Voor later startende tochtrijders is dit traject door vaak harde wind en grote scheuren in het ijs samen met de invallende duisternis tijdens veel 11 steden tochten een ware “ hel van het noorden “.